Jerzy Trzanowski

Rodzina Trzanowskich miała swoje korzenie w Trzanowicach pod Cieszynem, gdzie jego pradziadek Adam sprawował urząd wójta i dożył wieku 103 lat. Jego ojciec, Walenty, osiedlił się w Cieszynie i pracował jako konwisarz, osiągając tytuł mistrza cechu. Poślubił Jadwigę Zientek, wywodzącą się ze Śmiłowic. W 1587 roku kupił dom w Cieszynie, w miejscu, gdzie dzisiaj krzyżują się ulice Głęboka i Stary Targ, za który spłacał raty do 1593 roku.

Jerzy był najstarszym z rodzeństwa. Swoją edukację rozpoczął w szkołach cieszyńskich, a następnie kontynuował naukę w Gubinie oraz Kołobrzegu. W latach 1607–1611 kształcił się na uniwersytecie w Wittenberdze, co stanowiło kluczowy moment w jego życiu. Po studiach pracował jako nauczyciel w Pradze i Trzeboniu, a następnie piastował urząd pastora w Holešovie i Valašskem Meziříčí na Morawach. W 1625 roku powrócił do Cieszyna, a już rok później został nadwornym kaznodzieją protestanckich hrabiów Sunegków z Bielska. W 1627 roku, z powodu niepewnych warunków, musiał uciekać do Słowacji, gdzie obejmował różne stanowiska, w tym kaznodziei na zamku w Orawie oraz pastor w Liptowskim Mikułaszu, gdzie spędził ostatnie lata życia.

Najważniejsze dzieło Jerzego Trzanowskiego, to kancjonał pt. Cithara sanctorum, wydany w Lewoczy w 1636 roku. To wyjątkowe opracowanie, zawierające ponad 400 pieśni, zdobyło wielką popularność, osiągając przynajmniej 215 wydań i pozostając w użyciu aż do XX wieku. Dzieło to miało kluczowe znaczenie dla rozprzestrzeniania idei reformacji w krajach słowiańskich, w tym w Polsce. W związku z tym Trzanowski zyskał miano „Słowiańskiego Lutra”. Warto dodać, że w 2017 roku powstało nowe tłumaczenie części kancjonału, znane jako Pieśni duchowe. Tłumaczenie to, dokonane przez Zbigniewa Macheja, otrzymało prestiżową Nagrodę „Literatury na Świecie” w kategorii poezja.