Jan Chrystian Bockshammer

Duchowieństwo i religia

Jan Chrystian Bockshammer, urodzony 27 maja 1733 roku w Cieszynie, był wielką postacią w kręgach ewangelickich oraz w polskiej literaturze. Zmarł 13 listopada 1804 roku w Twardogórze, gdzie pozostawił po sobie bogaty dorobek twórczy.

Był nie tylko pisarzem, ale również nauczycielem, co pokazuje jego wpływ na edukację w swoim czasie. Bockshammer pełnił także funkcję tłumacza, wydawcy, pastoralnego przewodnika oraz kaznodziei, co podkreśla jego wszechstronność oraz zaangażowanie w życie społeczne i religijne swojej epoki.

Życiorys

Jan Chrystian Bockshammer był synem Jana Chrystiana, który pełnił rolę nauczyciela w cieszyńskiej szkole. W swoim rodzinnym mieście Cieszyn rozpoczął edukację, a później, począwszy od 1752 roku, podjął studia z zakresu teologii na uniwersytecie w Jenie.

Od 1757 roku Bockshammer pełnił funkcję nadwornego kaznodziei protestanckiego w Gośćcu (Goschnütz). W 1764 roku objął również rolę pastora oraz seniora w Twardogórze. W tym okresie poświęcił się intensywnej pracy zarówno przekładczej, jak i wydawniczej.

Twórczość

Jan Chrystian Bockshammer był tłumaczem, który zapisał się w historii literatury dzięki przekładom zarówno z języka niemieckiego na polski, jak i odwrotnie. Wśród jego osiągnięć można wyróżnić między innymi tłumaczenie dzieł Samuela Dambrowskiego, jak również „Historię naturalną Królestwa Polskiego” Remigiusza Ładowskiego na język niemiecki.

Ważniejsze utwory

Do najważniejszych prac należą:

  • Erster Unterricht in dem christlichen Glauben, który powstał przed rokiem 1770 i został wydany w 1772 roku. W tej samej tematyce również w języku polskim jako Nauka o wierze, a także z towarzyszącymi kazaniami okolicznościowymi, które ukazały się w 1770 roku. Druga edycja ukazała się w roku 1774,
  • Ueber den Tod der Frau Johanne Theodore Bockshammern, geb. Langern, opublikowany w Brzegu przez Johanna Ernsta Trampa w grudniu 1773 roku.

Przekłady

Bockshammer był również autorem licznych przekładów. Tutaj znajduje się lista niektórych z nich:

  • Sarganck: Historia pasyjna, wydana w 1765 roku,
  • Ernest: Christliche Disciplin przetłumaczona z łaciny, opublikowana w 1773 roku,
  • J. K. Lavater: Sittenbüchlein für das Gesinde, Wrocław 1773,
  • A. J. Pomorzkant: Rede bei dem Leichenbegängnisse des Durchlauchtigsten Fürsten und Herrn August Sulkowski…, wydana we Wrocławiu w 1786 roku,
  • R. Ładowski: Naturgeschichte des Königreichs Pohlen, przetłumaczona z polskiego na niemiecki i wydana w Graz-Salzburgu w 1793 roku.

Prace edytorskie

Jan Chrystian Bockshammer zasłynął także jako edytor ważnych dzieł. W szczególności warto zwrócić uwagę na:

  • S. Dambrowski: (Postylla chrześcijańska, tj.) Kazania albo wykłady porządne świętych ewangeliej, które ukazały się w drugiej edycji w Brzegu w 1772 roku, a następne edycje wydawano tamże w latach 1789, 1797, 1798; oraz kolejne w 1810 i 1824 roku,
  • Kancjonał zawierający w sobie pieśni chrześcijańskie, na Śląsku powszechnie znane, zebrane z dawnych oraz świeżo przetłumaczonych utworów, który miał wiele edycji, zaczynając od wydania z 1776 roku, przez „edycję wtórną” w 1779 roku, aż do licznych wydań do roku 1848,
  • Prace nad układem kancjonału, w które zaangażowani byli pastorzy: J. W. Zasadius (Sassadiusz) oraz J. Chuć (Kutsch), który przerobił kancjonał Bockshammera i wydał go jako Pieśnioksiąg w Oleśnicy w 1836 roku.

Literatura uzupełniająca

– Wincenty Ogrodziński w swoim dziele Bockshammer Jan Chrystian zamieszcza istotne informacje. Można je znaleźć w Polskim Słowniku Biograficznym, tom 2, który obejmuje biografie od Beyzym Jana do Brownsford Marji. Książka została wydana w Krakowie przez Polską Akademię Umiejętności oraz w Księgarniach Gebethnera i Wolffa w 1936 roku, na stronach 177-178. Pozycja ta doczekała się reprintu w 1989 roku, który został wydany przez Zakład Narodowy im. Ossolińskich w Krakowie, ISBN 83-04-03291-0.

Dodatkowe informacje można znaleźć w tomie 4, poświęconym Oświeceniu, który został opublikowany w Bibliografii Literatury Polskiej autorstwa Nowego Korbuta. Jest to wydawnictwo dokonane przez Państwowy Instytut Wydawniczy w 1966 roku, strona 251.

Oceń: Jan Chrystian Bockshammer

★★★★★
Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:19