Karol Kotschy

---

Życiorys

Ród Kotschychów ma swoje korzenie w Węgrzech. Jan Gotfryd Kotschy, ojciec Karola, przeniósł się do Cieszyna z Pszczyny, gdzie pełnił funkcję nauczyciela w szkole przy kościele Jezusowym oraz organisty miejscowego zboru. Młody Karol w latach 1807–1810 kształcił się w obszarze teologii ewangelickiej, botaniki oraz medycyny na Uniwersytecie w Lipsku. Jego znakomite wyniki w nauce pozwoliły mu ubiegać się o prestiżowe stypendium Silbersteina w wysokości 150 talarów, co umożliwiło mu wyruszenie na pieszą podróż do Paryża. W trakcie podróży powrotnej nawiązał kontakt z wybitnym pedagogiem, Johannem Heinrichem Pestalozzim, który był prekursorem nowoczesnego szkolnictwa ludowego.

Od 1810 roku aż do swojej śmierci sprawował funkcję pastora w Ustroniu. W tym czasie był aktywnym publicystą, który propagował nauki Marcina Lutra, a także był oddanym działaczem na rzecz abstynencji. Karol wygłaszał kazania dotyczące problemu pijaństwa, a jego jedno z najważniejszych kazania nosiło tytuł „Gorzkie kapki, ale zdrowe”, które opublikował w 1833 roku. jego kazania, podobnie jak katechizm Lutra, który również opracował jako podręcznik do nauki religii, stały się nieodłącznym elementem życia rodzin ewangelickich, które posyłały dzieci do szkoły.

W 1844 roku ks. Kotschy zdecydował się powtórnie wydać swoje kazanie „Gorzkie kapki, ale zdrowe” oraz założył Bractwo Trzeźwości, które w ciągu niespełna dwóch miesięcy zyskało 1789 dorosłych członków, a liczba ta szybko wzrosła do 2249 osób.

Karol Kotschy tworzył głównie w języku polskim, którym posługiwała się większość ludności Śląska Cieszyńskiego. Swoją twórczość koncentrował na podręcznikach do nauki języka polskiego w szkołach podstawowych, a także tłumaczył z niemieckiego i czeskiego. W dziedzinie pomologii i sadownictwa zdobył dużą popularność, a także propagował warzywnictwo i kwiaciarstwo w swoim regionie. Badał florę, głównie alpejską roślinność Beskidu Śląskiego.

Od 1844 roku Karol Kotschy stał się także politykiem, reprezentując Śląsk Austriacki w parlamencie w Frankfurcie nad Menem, gdzie był zwolennikiem liberalnej frakcji Deutscher Hof. Publikował liczne artykuły w prasie polskojęzycznej, m.in. w Tygodniku Polskim w Pszczynie, Tygodniku Cieszyńskim oraz Nowinach dla Ludu Wiejskiego.

W 1812 roku Karol poślubił Julię Schimko, córkę ewangelickiego proboszcza z Bielska. Ich małżeństwo zaowocowało narodzinami trzech synów: Hermana, Juliusza i Oskara, z których dwóch nałożyło duchownym, oraz Theodora, który zamienił się w podróżnika i botanika, a ponadto pięciu córek.

Karol Kotschy spoczywa na cmentarzu w Ustroniu, a jego grób usytuowany jest w pobliżu grobowca Karola Semika (1913–1964), znanego ustrońskiego działacza społecznego.

Dzieła

Karol Kotschy pozostawił po sobie niezwykle bogate dziedzictwo literackie, które obejmuje wiele wartościowych dzieł. Jego twórczość sięga zarówno tematów religijnych, jak i edukacyjnych.

• Katechizm doktora Marcina Luthera, wydany w 1833 roku, stanowi fundamentalne dzieło w dziedzinie teologii;
• Gorskie kapki ale zdrowe, kazanie na półwiekowy jubileusz zboru w Wiśle, również z tego samego roku, ukazuje ducha wspólnoty;
• Słowa nabożne, wydane w 1833 roku, z pewnością zainspirowały wielu wierzących;
• Historie biblijne czyli dzieje Starego i Nowego Testamentu, opublikowane w 1844 roku, to znaczący wkład w popularyzację pisma świętego;
• Przestroga dla czytających „Tygodnik Cieszyński”, z roku 1848, porusza ważne kwestie społeczne i moralne;
• Elementarz języka polskiego, wydany w 1853 roku, odegrał kluczową rolę w edukacji dzieci;
• Pieśni pogrzebne i szkolne, również z 1853 roku, stanowią ważny element kultury regionalnej;
• Książeczka o sadach i owocu, dotycząca nabywania, wychowania oraz pożytkowania owoców, z uwzględnieniem specyfiki klimatu śląskiego, ukazała się w 1853 roku i jest istotna dla ogrodnictwa w tym regionie.

---

Oceń: Karol Kotschy

---