Bolesław Kotula

---

Życiorys

Bolesław Kotula urodził się jako syn Andrzeja Kotuli i Anny z Tetlów. Po zakończeniu edukacji w cieszyńskim gimnazjum w 1868 roku, rozpoczął studia na Uniwersytecie Wiedeńskim, gdzie przez pierwsze trzy semestry zgłębiał tajniki medycyny. Wkrótce jednak zdecydował się przenieść na wydział fizyczny. Od 1871 roku kontynuował naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, który ukończył w 1872 roku. Po uzyskaniu dyplomu, pozostał w uczelni jako asystent profesora Maksymiliana Nowickiego na katedrze zoologii, gdzie pracował do 1874 roku.

Następnie Kotula pełnił rolę nauczyciela gimnazjalnego we Lwowie, a później został profesorem w Przemyślu. Niestety, od 1887 roku borykał się z problemami zdrowotnymi, w tym neurastenią, co zmusiło go do leczenia się w różnych uzdrowiskach. W 1888 roku swoją podróż do Baltimore zakończył powrotem w 1891 roku. Tragiczne okoliczności towarzyszyły jego śmierci; zginął podczas wyprawy botanicznej w towarzystwie brata Andrzeja, kiedy to wpadł do zasypanej śniegiem szczeliny w lodowcu Ebenferner, znajdującym się na Geisterspitze (3476 m n.p.m.) w grupie Ortlera w Alpach Tyrolskich.

Już w młodości Kotula pasjonował się przyrodą, gromadząc różnorodne zbiory. Prowadził liczne badania zoologiczne, koncentrując się przede wszystkim na owadach i mięczakach, jak również badania botaniczne w Małopolsce oraz w Tatrach. W tych górach, które znał jeszcze z czasów studenckich, spędzał każdego lata w latach 1879–1885, prowadząc badania często w towarzystwie Władysława Kulczyńskiego oraz góralskiego przewodnika Szymona Tatara młodszego.

W swoich początkowych pracach badawczych Kotula skupiał się na chrząszczach, jednakże jego najważniejsze osiągnięcia dotyczą mięczaków. Jego praca zatytułowana „O pionowem rozsiedleniu ślimaków tatrzańskich” uznawana jest za jedną z najważniejszych publikacji w dziedzinie malakologii w Europie XIX wieku. Do jego najcenniejszych dzieł należy także obszerna publikacja „Rozmieszczenie roślin naczyniowych w Tatrach”, która powstała na podstawie 42 tysięcy zapisków z terenowych obserwacji roślinności. Dodatkowo, w Alpach Tyrolskich Kotula przygotował około 250 tysięcy zapisków dotyczących pionowego rozmieszczenia tamtejszych roślin, wspierając swoje badania precyzyjnymi pomiarami barometrycznymi wysokości. Niestety, nie zdążył zakończyć pracy nad obszernym zielnikiem, jaki zgromadził.

Bolesław Kotula nie założył rodziny i spoczywa najprawdopodobniej w Meranie.

Wybrane publikacje

W historii badań przyrodniczych w Tatrach, prace Bolesława Kotuli odgrywają istotną rolę, zwłaszcza w zakresie ekologii i botaniki.

• O pionowem rozsiedleniu ślimaków tatrzańskich (1884),
• Rozmieszczenie roślin naczyniowych w Tatrach (1890).

Upamiętnienie

Na jego cześć stworzono gatunek rośliny, który nosi nazwę przywrotnik Kotuli (Alchemilla kotulae Pawł.), będący endemitem występującym w Tatrach.

---

Oceń: Bolesław Kotula

---