Andrzej Niedoba


Andrzej Niedoba to postać, która na stałe wpisała się w polski krajobraz literacki oraz publicystyczny. Urodził się 30 października 1940 roku w Cieszynie, mieście malowniczo położonym na pograniczu polsko-czeskim. Jego życie, pełne pasji i twórczych wyzwań, dobiegło końca 25 listopada 2020 roku.

Jako utalentowany pisarz i publicysta, Niedoba zyskał uznanie dzięki swoim reportażom, w których zręcznie łączył wnikliwą narrację z emocjami ludzi, których historie opisywał. Jego twórczość obejmowała także sztuki teatralne, które miały szansę na różnorodne interpretacje i zdobyły serca wielu miłośników sztuki.

Życiorys

Andrzej Niedoba był synem Adama Niedoby i Janiny, a także bratanek Władysława Niedoby, znanego zaolziańskiego działacza, związanego z „Jury spod Grónia”. Ukończył polską szkołę podstawową w Jabłonkowie i liceum ogólnokształcące w Wiśle, gdzie uzyskał świadectwo maturalne w 1957 roku. Następnie podjął studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, które zakończył w 1963 roku.

Po zakończeniu edukacji, rozpoczął karierę jako dziennikarz oraz spiker w Telewizji Katowice, początkowo w Krakowie, a później przeniósł się do Katowic. Niedoba był również aktywny w dziedzinie publicystyki, pisząc wiele artykułów oraz reportaży. Pracował w licznych redakcjach, zarówno na Śląsku, jak i w regionie zaolziańskim, łącznie z aż jedenastoma różnymi wydawnictwami. W końcu lat 60. XX wieku z jego inicjatywy i współpracy z ojcem powstał nieoficjalny hymn górali beskidzkich, zatytułowany „Szumi jawor, szumi”.

W 1978 roku dokonał swojego debiutu dramaturgicznego, przedstawiając sztukę „Skoczek” w Teatrze Polskim w Bielsku-Białej. Niedoba ma na swoim koncie liczne zbiory reportaży oraz dramaty. Szczególnie wyróżnia się jego sztuka „Kim pani jest?”, która była emitowana w Teatrze Telewizji, a w rolach głównych wystąpiły Krystyna Janda oraz Mirosława Dubrawska.

Na uwagę zasługuje także dramat „Rajska jabłonka”, który zdobył I nagrodę w prestiżowym konkursie ogłoszonym przez miesięcznik teatralny „Dialog” w 1985 roku. Jest to utwór napisany gwarą, o tematykę, która w latach 80. uniemożliwiła jego zrealizowanie na deskach teatralnych. Prapremiera „Rajskiej jabłonki” miała miejsce dopiero w 2016 roku, z okazji jubileuszu 65-lecia Sceny Polskiej Teatru Cieszyńskiego w Czeskim Cieszynie.

Andrzej Niedoba spoczywa na cmentarzu ewangelickim „Na Groniczku” w Wiśle.

Nagrody

Wśród wyróżnień Andrzeja Niedoby można wymienić kilka znaczących nagród, które odzwierciedlają jego osiągnięcia w dziedzinie literatury i sztuki.

  • 2017 – Nagroda im. Karola Miarki,
  • 2019 – Nagroda im. ks. Leopolda Jana Szersznika.

Publikacje

Oto spis dzieł autorstwa Andrzeja Niedoby, który w znaczący sposób wpłynął na polską literaturę oraz teatr.

  • „Skoczek”,
  • „Siedemdziesiąt dziewięć godzin nocy” (1981),
  • „Pęknięte lustra Temidy”,
  • „Piekłoniebo” (1989),
  • „Matka Ziemia” (2017),
  • „Rzeka niepokorna. Saga cieszyńska”,
  • „Rajska jabłonka” – dramat teatralny,
  • „Pakamera” – dramat teatralny,
  • „Górlandia” – dramat teatralny,
  • „Kim pani jest?” – dramat teatralny.

Przypisy

  1. Ostatnie pożegnanie Andrzeja Niedoby [online], wisla.pl, 01.12.2020 r. [dostęp 15.05.2021 r.]
  2. Krzysztof Marciniuk: Andrzej Niedoba nie żyje! Zaszumi mu jawor. beskidzka24.pl. [dostęp 26.11.2020 r.]
  3. Nagroda Miarki dla Niedoby [online], OX.pl [dostęp 20.03.2020 r.]
  4. Andrzej Niedoba [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 20.03.2020 r.]

Oceń: Andrzej Niedoba

Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:14