Zdzisław Nardelli

---

Życiorys

Zdzisław Nardelli przyszedł na świat w rodzinie włoskich kupców, którzy osiedlili się w Cieszynie w XVIII wieku. Po ukończeniu Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii w 1935 roku, podjął studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako młody człowiek zaangażował się także w działalność awangardowego Teatru Cricot w Krakowie. W chwili, gdy rozpoczęła się II wojna światowa, posiadał tytuł podchorążego rezerwy oraz pełnił funkcję ogniomistrza oraz dowódcy Samodzielnego Plutonu Artylerii Fortecznej 3 Pułku Strzelców Podhalańskich, który stacjonował w Białej. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim, 18 września 1939 roku, został wzięty do niewoli.

W czasie wojny był przetrzymywany w Stalagu VIII C Sagan, gdzie uzyskał nr jeniecki 4985. W tym obozie rozpoczął swoją działalność artystyczną i oświatową. 20 maja 1940 roku przeniesiono go do Stalagu VIII A Görlitz. Z Görlitz, wraz z innymi polskimi jeńcami, Nardelli trafił do Stalagu VI B Neu Versen i 3 lutego 1941 roku dotarł do obozu w Fullen, a następnie do Hoffnungsthal, gdzie objął kierownictwo teatru. Angażował się również w akcje sabotażowe oraz współpracował z tajnymi strukturami Armii Krajowej.

Niestety, 21 grudnia 1943 roku w Hoffnungsthal, w ramach Arbeits-Kommando nr 281, Nardelli został aresztowany pod zarzutem działalności komunistycznej. Przewieziono go do więzienia w Bonn-Haardthöhe, a później doszło do kolejnych więzień w Monschau, Brauweiler, Kolonii oraz KL Buchenwald, gdzie nosił numer więzienny 81824. Przed jego uwolnieniem przez armię amerykańską na początku kwietnia 1945, udało mu się zbiec.

Po wojnie, w maju 1945 roku, Nardelli krótko pracował w Ośrodku Polskim w Erfurcie jako kierownik Referatu Artystycznego. Następnie, po powrocie do Polski, objął dyrekcję programową Rozgłośni Radiowej Polskiego Radia w Krakowie. Organizował również rozgłośnie w Szczecinie i Koszalinie. W 1956 roku rozpoczął pracę w Polskim Radiu w Warszawie, gdzie najpierw pełnił funkcję kierownika Teatru Małych Form, a później, w latach 1969-1976, był dyrektorem Teatru Polskiego Radia. Zyskał uznanie jako reżyser oraz realizator słuchowisk radiowych, zrealizował około 1500 słuchowisk, w tym takie dzieła, jak Dziady Adama Mickiewicza, Wesele i Warszawianka Stanisława Wyspiańskiego oraz Rzeźnia Sławomira Mrożka. Reżyserował również powieść radiową Matysiakowie.

Nardelli był zapraszany do realizacji słuchowisk autorów polskich przez różne radiowe stacje zagraniczne, takie jak Sender Freies Berlin, Centro di Produzione di Milano, RAI w Rzymie, jak również stacje radiowe w Oslo i Bratysławie. Objął również rolę jurora międzynarodowego konkursu na słuchowisko radiowe „Prix Italia” w Turynie.

Jako autor, napisał cztery powieści autobiograficzne: Pasztet z ojczyzny – epopeja września 1939, Otchłań ptaków – opis gehenny jenieckiej w obozach nazistowskich, Płaskorzeźby dyletanta – dotycząca zarządzania oraz reżyserii radiowej, a także jedną nieopublikowaną do dziś powieść pod tytułem Sprzedawca śniegu.

Warto dodać, że był stryjem znanego aktora Andrzeja Nardellego. Zmarł 21 maja 2006 roku i spoczął na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie (kolumbarium-1-11).

Odznaczenia

Wyróżnienia, jakie otrzymał Zdzisław Nardelli, są odzwierciedleniem jego wkładu w życie publiczne i społeczne. Jednym z najważniejszych odznaczeń jest Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, który został mu przyznany 10 grudnia 2001 roku.

---

Oceń: Zdzisław Nardelli

---