Jerzy Antoni Kronhold był wybitnym polskim poetą, dyplomatą oraz aktywnym działaczem kultury. Urodził się 24 stycznia 1946 roku w Cieszynie, a swoje życie zakończył 13 listopada 2022 roku w Żorach. W trakcie swojej kariery pełnił znaczące funkcje w polskiej dyplomacji, w tym dwukrotnie dostępując tytułu konsula generalnego w Ostrawie w latach 1991-1995 oraz 2007-2011.
Oprócz tego, Kronhold miał zaszczyt kierować Instytutem Polskim w Bratysławie w latach 2000-2006, gdzie również przyczyniał się do pogłębiania relacji kulturalnych pomiędzy Polską a Słowacją. Jego działalność w obszarze sztuki i literatury pozostawiła trwały ślad, świadcząc o jego zaangażowaniu i talentach.
Życiorys
Jerzy Kronhold, znany polski twórca, rozpoczął swoją edukację na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, gdzie studiował polonistykę. Ukończył także Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. A. Zelwerowicza w Warszawie w 1984 roku, na wydziale poświęconym reżyserii dramatu. Swoje pierwsze kroki artystyczne stawiał w 1965 roku, kiedy to zadebiutował w almanachu Łódzkiej Wiosny Poetów. W tamtych czasach należał do krakowskiej grupy poetyckiej znanej jako „Teraz”.
Od 1970 do 1972 roku swoją działalność artystyczną ukierunkował na organizację zjazdów poetyckich w Cieszynie, przyciągających liczną rzeszę twórców Nowej Fali, w której był jednym z głównych współtwórców. Na krótko związał się z Teatrem Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach, gdzie pracował jako reżyser oraz kierownik literacki. W latach osiemdziesiątych prowadził antykwariat im. Juliana Przybosia w Cieszynie, co wzbogaciło kulturalne życie tego miasta.
Jako aktywista, angażował się w działalność społeczną, pełniąc przejściowo funkcję rzecznika Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej. Wspólnie z Jakubem Mátlem zaproponował Festiwal Teatralny „Na Granicy”, który organizował przez dwa sezony w Cieszynie i Czeskim Cieszynie. W 1989 roku zdobył uznanie jako organizator protestów przeciwko budowie koksowni w Stonawie.
Pełnił ważne funkcje dyplomatyczne, w tym dwukrotnie zasiadał na fotelu konsula generalnego RP w Ostrawie (1991–1996 i 2007–2011) oraz przez sześć lat był dyrektorem Instytutu Polskiego w Bratysławie (2000–2006). Do sierpnia 2020 roku pozostał członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Wśród wielu inicjatyw, które zapisały się w pamięci, warto wspomnieć o oddaniu do użytku 19 października 2018 roku literackich ławeczek na krakowskich Plantach. Jeden z takich obiektów został poświęcony właśnie Jerzemu Kronholdowi, co jest formą uznania jego twórczości. Jego ostatni spoczynek znajduje się na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie (sektor VI, rząd 1, numer 10), gdzie jego dorobek twórczy i zaangażowanie w kulturę do dziś są wspominane przez wielu.
Poezja
Jerzy Kronhold jest uznawanym autorem wielu tomów poetyckich, które odzwierciedlają jego głęboką wrażliwość i pasję do literatury. Jego dzieła obejmują:
- Samopalenie (1972) WL,
- Baranek lawiny (1980) WL,
- Oda do ognia (1982) Bielsko-Biała,
- Niż (1990) Cieszyn,
- Wiek brązu (2000) a5 Kraków,
- Epitafium dla Lucy (2012) Fundacja Zeszytów Literackich,
- Szlak jedwabny (2014) Warstwy Wrocław,
- Wybór wierszy (2014) a5 Kraków,
- Skok w dal (2016) WL,
- Stance (2017) Convivo Warszawa,
- Adres w ciemnościach (2017) Muzeum Drukarstwa Cieszyn,
- Pali się moja panienko (2019) WL,
- Długie spacery nad Olzą (2020) WL.
Każdy z tych tomów stanowi cenny wkład w polską poezję, a ich różnorodność tematyczna oraz stylistyczna przyciąga uwagę czytelników.
Odznaczenia
Jerzy Kronhold został odznaczony licznymi wyróżnieniami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w dziedzinie kultury i sztuki. Poniżej przedstawiamy listę jego odznaczeń:
- złoty Krzyż Zasługi, przyznany w 2005 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 2008 roku,
- złoty Laur Umiejętności i Kompetencji, nadany w 2010 roku,
- Krzyż Wolności i Solidarności, przyznany w 2015 roku.
Nagrody
Jerzy Kronhold, uznawany poeta i autor, został wyróżniony licznymi nagrodami w ciągu swojej kariery literackiej. Poniżej znajduje się lista jego osiągnięć:
- nagroda im. Karola Miarki w 1993 roku,
- nagroda im. ks. Leopolda Jana Szersznika w roku 2016,
- nagroda Literacka m.st. Warszawy za tom Skok w dal w 2017 roku,
- nagroda im. Krystyny i Czesława Bednarczyków za tom Skok w dal w roku 2018.
Nominacje
Jerzy Kronhold, wybitny poeta i prozaik, posiada na swoim koncie wiele prestiżowych nominacji, które odzwierciedlają jego wkład w literaturę polską. Oto szczegółowe zestawienie jego nominacji:
- 2013 – nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia za tom Epitafium dla Lucy,
- 2016 – nominacja do Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima,
- 2017 – cztery nominacje: do Nagrody Literackiej „Nike”, do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”, do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej oraz do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego (finał nagrody) za tom Skok w dal,
- 2018 – trzy nominacje: do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego, do Nagrody Literackiej Gdynia oraz do Nagrody Literackiej „Nike” za tom Stance,
- 2020 – nominacja do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” za tom Pali się moja panienko,
- 2021 – dwie nominacje: do Nagrody Literackiej „Nike” i do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” za tom Długie spacery nad Olzą, ilustrowany na okładce obrazem Zbigniewa Bielawki.
Przypisy
- Słowem malował świat. Jerzy Kronhold nie żyje [online], zwrot.cz [dostęp 14.11.2022 r.]
- a b Zmarł Jerzy Kronhold (1946–2022) [online], Biblioteka Narodowa [dostęp 15.11.2022 r.]
- Grobonet - Cmentarze Komunalne [online] [dostęp 19.11.2022 r.]
- Janusz Anderman i inni: Rezygnujemy z członkostwa w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. „Zeszyty Literackie”, 14.08.2020 r. [dostęp 21.08.2020 r.]
- Kody Miasta 2018 - nowe literackie ławki na Plantach [online] [dostęp 19.03.2019 r.]
- Miasto Stołeczne Warszawa: Przyznano laury 10. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. [dostęp 28.04.2017 r.]
- Nike 2017 - nominacje [online], wyborcza.pl, 18.05.2017 r. [dostęp 18.05.2017 r.]
- AgnieszkaA. Kołodyńska, Silesius 2017 dla Andrzeja Sosnowskiego [online], www.wroclaw.pl, 12.04.2017 r. [dostęp 15.04.2017 r.]
- Nominowani 2018. Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 24.06.2019 r.]
- ONETO. KULTURA ONETO., Nagroda Literacka Nike 2021. Oto lista nominowanych [online]
- Nominowani do Literackiej Nagrody Nike 2021 [online] [dostęp 11.06.2021 r.]
- Nominowani 2013 | Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 07.12.2015 r.]
- Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach: Laureaci Laurów Umiejętności i Kompetencji 2010. [dostęp 03.12.2019 r.]
- Wydawnictwo Literackie: Nagroda im. Bednarczyków dla Jerzego Kronholda. [dostęp 03.12.2019 r.]
- Nominowani do Nagrody poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” 2021 (za najlepszy tom poetycki wydany w 2020 roku) [online], KPCK, 28.04.2021 r. [dostęp 25.10.2021 r.]
- „Twórczość” nr 6, [w:] JanuszJ. Drzewucki, Gramatyka konkretu, 2017
- ''Wszystko jest inaczej według Jerzego Kronholda'', [w:] JanuszJ. Drzewucki, ''Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej'', Mikołów: Instytut Mikołowski, 2016
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Joanna Jurgała-Jureczka | Wojtek Wawszczyk | Zdzisław Nardelli | Karol Chodura | Janusz Towpik | Piotr Probosz | Katarzyna Dzida-Hamela | Adam Bajerski | Izabela Kopeć | Andrzej Niedoba | Józef Rosner | Karol Stryja | Mariusz Grzegorzek | Edith Schmettan-Demel | Ewa Biegas | Leonia Chmielnik | Henryk Chmiel (fotograf) | Leszek Żegalski | Sonia Bohosiewicz | Kurt WeberOceń: Jerzy Kronhold