Wieża Piastowska w Cieszynie

---

Historia

Wieża Piastowska, wzniesiona w pierwszej części XIV wieku, była nieodłącznym elementem systemu obronnego cieszyńskiego zamku, który w tamtych czasach odgrywał kluczową rolę. Jako jedna z czterech wież, uczestniczyła w zapewnieniu bezpieczeństwa i ochrony terenu. W drugiej połowie XIV wieku nastąpiła jej znaczna przebudowa. Została wzbogacona o narożne tarcze z herbem piastowskim, co świadczy o znaczeniu wieży w ówczesnej architekturze. Pod koniec XV wieku dodano kolejną kondygnację, która utrzymana była w stylu ceglastym, a całość przykryto zamaszystym dachem namiotowym.

Wieża osiąga wysokość niemal 30 metrów, a na jej wierzchołek prowadzi aż 120 schodów. Konstruowana jest z czterech głównych sekcji. Czyni to ją nie tylko obiektem obronnym, ale również przestrzenią użytkową. Najniższa część, sięgająca około 6 metrów, to pozostałości po lochach. Kolejna kondygnacja, szeroka na 9 metrów i wysoka na 10, zawierała pomieszczenia gospodarcze. Środkowa sekcja, o wysokości 15 metrów i szerokości 8,5 metra, spełniała funkcje mieszkalne. Ostatnia, najwyższa kondygnacja, była obronna i mierzyła 4 metry. W czasie średniowiecza wieżę zwieńczał dach, pod którym ulokowany był przydatny do obrony ganek.

Naroża górnej części wieży wzbogacono o okrągłe wykusze, które także pełniły funkcje obserwacyjne. Wnętrze budowli oświetlone było dzięki różnorodnym otworom okiennym, charakteryzującym się obronnym stylem. Historia wieży nie jest jednak wolna od tragedii – wiele razy ulegała pożarom, co pozostawiło ślady w Architektury. Pożary, które miały miejsce w latach 1484, 1520, 1552, 1570 oraz 1603, odcisnęły swoje piętno na stanie obiektu, lecz najpoważniejsze zniszczenia poniosła podczas wojny trzydziestoletniej.

W 1647 roku zamek był oblegany przez wojska austriackie, co przyczyniło się do zniszczenia dachu oraz wielu elementów wieży. Od tej chwili zaczęła ona powoli popadać w ruinę. Na przestrzeni lat przeprowadzano wielokrotne remonty, w tym w latach 1819-1840, kiedy to wieżę wzbogacono o nowy dach oraz zainstalowano zegar. W XX wieku, w latach 1976-1989, odnowiono wieżę, dodając taras widokowy oraz modernizując inne aspekty architektoniczne.

Ostatnia renowacja miała miejsce w 2015 roku, w górnej części wieży, gdzie prowadzono prace naprawcze schodów i barier. Wieża Piastowska zyskała miano symbolu Cieszyna, a jej historia odzwierciedla bogate piastowskie dziedzictwo oraz polski wpływ na region. Pełni ona funkcję nie tylko historyczną, ale także kulturową, pozostając nieustanną strażniczką historii miasta.

Architektura

Wieża Piastowska, znajdująca się na szczycie wzgórza, w północno-zachodniej części Cieszyna, to znaczący zabytek architektury gotyckiej. Zbudowana w pierwszej połowie XIV wieku, wykonana została z kamienia łamanego oraz starannie obrobionych ciosów w narożnikach i obramieniach okien. W jej górnych partiach zastosowano cegłę ułożoną w tradycyjny sposób, co dodaje jej unikalnego charakteru.

Budowla zaprojektowana jest na planie kwadratu i posiada rozłożyste piwnice, które są częściowo zasypane. Historycy sugerują, że miały one prowadzić do podziemnego wyjścia, umiejscowionego poza zamkami. Ta pięciokondygnacyjna wieża, o wysokości 24 metrów, charakteryzuje się solidnymi murami, których dolne partie mają grubość sięgającą 2 metrów. Wnętrze zwęża się ku górze, prowadząc w górne partie dzięki uskokom.

Okna wieży mają kształt prostokątny, zamknięty ostrołukowo lub półkoliście, co nadaje budowli stylowy wygląd. W XV wieku zrealizowano nadbudowę ceglanego ganku, który oparty jest na mocnych kamiennych kroksztynach. Całość wieńczyły machikuły i blanki. Interesującym detalem architektonicznym są cztery gotyckie tarcze herbowe z końca XIV wieku, umieszczone pod narożnymi wykuszami, które przedstawiają orły piastowskie, wyeksponowane płytkim reliefem. Mówi się, że dzieła te powstały w warsztacie związanym z praskim mistrzem Piotrem Parlerem.

Nieopodal Wieży Piastowskiej, pod powierzchnią ziemi, znajduje się najdłuższy w Europie 65-metrowy tunel lodowy, który wyryto w skale Wzgórza Zamkowego. Wejście do tego tunelu ulokowane było w Brackim Browarze Zamkowym, a sama wieża jest również widoczna na etykiecie piwa Brackie, co świadczy o jej znaczeniu w kontekście lokalnej kultury i historii.

---

Oceń: Wieża Piastowska w Cieszynie

---