Kalembice, znane z niemieckiego jako Kalembitz, to interesująca część miasta Cieszyna, która do 1973 roku funkcjonowała jako samodzielna wieś.
Usytuowana na malowniczym Śląsku Cieszyńskim, Kalembice odgrywają istotną rolę w historii tego regionu, łącząc tradycję z nowoczesnością.
Historia
Kalembice to miejscowość o bogatej historii, po raz pierwszy uwieczniona w dokumencie łacińskim, znanym jako Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. Została ona spisana około 1305 roku podczas biskupowania Henryka z Wierzbna. W dokumencie tym wieś została wymieniona jako item in Chalambyci sex mansi, co sugeruje, że posiadała sześć łanów mniejszych. Powstanie Kalembic ma swoje korzenie w wielkiej akcji osadniczej, która miała miejsce na przełomie XIII wieku na terenach przyszłego Górnego Śląska.
W owym czasie wieś politycznie należała do utworzonego w 1290 roku piastowskiego księstwa cieszyńskiego, które stało się lennem Królestwa Czech w 1327 roku. Z kolei po objęciu tronu czeskiego przez Habsburgów w 1526 roku, region ten pozostał w ich rękach aż do 1918 roku, funkcjonując jako część monarchii Habsburgów, zwyczajowo określanej mianem Austrii.
W latach 1766-1789, Kalembice były w posiadaniu Jana Rudolfa, barona z rodu Cselestów z Celestiny. Ostatnim szlacheckim właścicielem tej wsi był Karol Cselesta, który w 1792 roku sprzedał ją do Komory Cieszyńskiej. Zgodnie z austriackim spisem ludności z 1900 roku, w Kalembicach, które wówczas należały do Pastwisk, mieszkało 265 osób w 36 domach, z czego 149 (56,2%) było katolikami, a 116 (43,8%) ewangelikami. Ponadto, większość mieszkańców, bo aż 259 (97,7%), posługiwała się językiem polskim.
Na podstawie spisu z 1910 roku, Kalembice miały 329 mieszkańców w 40 budynkach, na obszarze 187 hektarów, co wskazywało na gęstość zaludnienia wynoszącą 175,9 osób na km². Wszyscy mieszkańcy wówczas mówili po polsku, a 251 (76,3%) z nich stanowili katolicy, podczas gdy 78 (23,7%) to ewangelicy.
W 1997 roku, Kalembice zamieszkane były przez 970 osób, co stanowiło 2,5% z 38,115 mieszkańców Cieszyna. Na terenie wsi znajduje się kamienny krzyż, który według lokalnych legend mógł być związany z mogiłą oficerów szwedzkich z XVII wieku. Inna, współczesna opowieść, sugeruje, że krzyż ten jest krzyżem pokutnym, czyli symbolem, który mógł być stawiany przez zabójcę w wyniku umowy z rodziną ofiary, w celu uniknięcia krwawej zemsty. Niektóre z takich umów zawierały zapisy o wystawieniu krzyża.
Niemniej jednak, w przypadku tego konkretnego krzyża w Kalembicach, brak jest jakichkolwiek dowodów na jego pokutne pochodzenie. Przyjęcie, że wszystkie stare krzyże monolitowe muszą być pokutnymi, jest nieuzasadnionym założeniem. Istnieje wiele różnych powodów, które mogły skłonić do fundacji takich krzyży, a nie każda z tych historii dotyczy pojednania. Niestety, ta hipoteza zyskała na popularności i jest często przedstawiana jako fakt w lokalnych opracowaniach oraz przewodnikach, mimo że opiera się wyłącznie na spekulacjach.
Robert Zanibal, dziewiętnastowieczny nauczyciel, działacz narodowy i folklorysta, przekazuje jeszcze jedną legendę, według której krzyż ten oznacza granicę pastwisk, które otrzymali mieszczanie cieszyńscy od jednego z książąt cieszyńskich.
Przypisy
- Arkadiusz Dobrzyniecki. Krzyże i kapliczki pokutne ziemi złotoryjskiej - historia pewnego mitu. „Pomniki Dawnego Prawa”. 11-12 (wrzesień-grudzień 2010), s. 32-37, 2010.
- UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. [w:] www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [on-line]. 06.10.2008 r. [dostęp 07.12.2010 r.]
- Karel Müller: Erbovní galerie těšínské šlechty. Galeria herbów szlachty cieszyńskiej. Český Těšín: Regio, 2009, s. 24-33. ISBN 978-80-904230-1-5.
- Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 296. ISBN 978-83-926929-3-5.
- Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (online). [w:] www.dokumentyslaska.pl [on-line]. [dostęp 22.07.2013 r.]
- H. Markgraf, J. W. Schulte: Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis. Breslau: Josef Max & Comp., 1889.
- Władysław Sosna: Cieszyn. Przewodnik krajoznawczy. Cieszyn: Offsetdruk i Media Sp. z o.o., 2005, s. 175-176. ISBN 83-918061-9-7.
- Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906.
- Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912.
- Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Krasna (Cieszyn) | Marklowice (Cieszyn) | Pastwiska (Cieszyn) | Bobrek (Cieszyn) | Boguszowice (Cieszyn) | Mnisztwo | Błogocice (Cieszyn) | GułdowyOceń: Kalembice