Błogocice, znane w języku czeskim jako Blahotice oraz w niemieckim jako Blogotzitz lub Blogotitz, stanowią interesujący przypadek w polskim krajobrazie urbanistycznym.
Historia tej miejscowości sięga czasów, gdy była ona osobną wsią, lecz w wyniku przemian administracyjnych w roku 1923 stała się integralną częścią Cieszyna.
Geograficznie, Błogocice usytuowane są nad potokiem Puńcówka, co dodaje malowniczego charakteru temu obszarowi oraz wpływa na walory przyrodnicze tej lokalizacji.
Historia
Pierwsza historyczna wzmianka dotycząca Błogocic datuje się na rok 1447, kiedy to istniał tu folwark książęcy. W okresie przełomu XVI i XVII wieku tereny te były w rękach rodziny Sobków. Znaczną zmianę przyniosło XVII stulecie, kiedy to nowymi właścicielami zostali Wildauowie. W 1661 roku cieszyński kupiec Andrzej Wildau oraz jego szlachetni potomkowie otrzymali nie tylko herb i klejnot, ale również tytuł szlachecki oraz przywileje, w tym prawo do używania czerwonego wosku w pieczęciach. Tytuł ten brzmiał von Lindenweiß auf Blogotitz.
W kolejnych latach posiadłość Błogocice przeszła w ręce Mitmayerów, Marklowskich oraz Spensów. Od końca XVIII wieku Błogocice znalazły się pod zarządem cieszyńskich Habsburgów, a w 1797 roku włączono je do dóbr Komory Cieszyńskiej.
Według spisu ludności Austrii z 1900 roku, w 20 budynkach Błogocic (Blogotitz) będących częścią gminy Sibica (Schibitz) mieszkało łącznie 218 osób. W tej grupie 94 mieszkańców, co stanowiło 43,1%, identyfikowało się jako katolicy, a 124 jako ewangelicy. Z kolei 200 osób (91,7%) używało języka polskiego, a 18 (8,3%) niemieckiego. Kolejny spis z 1910 roku wykazał, że liczba mieszkańców wzrosła do 327, zamieszkujących już 27 budynków na obszarze 129 hektarów, co przekładało się na gęstość zaludnienia równą 253,5 osoby na km². Z tego grona 325 osób było na stałe zameldowanych, 177 (54,1%) stanowiło katolików, a 150 (45,9%) ewangelików. Jeżeli chodzi o język, 222 osoby (68,3%) były polskojęzyczne, a 103 (31,7%) niemieckojęzyczne.
Rok 1920 przyniósł podział Śląska Cieszyńskiego oraz gminy Sibica wzdłuż rzeki Olzy. Błogocice, umiejscowione po prawej stronie rzeki, znalazły się w granicach Polski, stając się samodzielną wsią. Zaledwie trzy lata później, 26 lipca 1923, tereny te zostały włączone do administracji Cieszyna. Natomiast Sibica na zachód od rzeki oraz Czechy przyjęły administrację Czeskiego Cieszyna w 1947 roku.
W 1997 roku jednostka urbanistyczna Błogocice, obejmująca również południową część dawnego Bobrka z osiedlem Mały Jaworowy oraz terenami Cieszyna z dawnymi koszarami wojskowymi, miała 5126 mieszkańców w ogólnej liczbie 38115 mieszkańców Cieszyna (13,4%).
Zabytki
W Błogocicach, malowniczej części Cieszyna, dostępnych jest kilka ciekawych obiektów zabytkowych, które warto poznać.
- Dwór szlachecki (49°43′54″N 18°37′59″E)
Pierwotnie miejsce to pełniło funkcję folwarku należącego do książąt cieszyńskich, datowanego na połowę XV wieku. W I połowie XVI wieku budowla została przekształcona w obronny dwór w stylu renesansowym przez rodzinę Mitmayerów. Na przestrzeni lat obiekt ten zmieniał swoich zarządców, wśród których znajdowały się znane rody szlacheckie, takie jak Sobkowie, Marklowscy, czy Spensowie. W XVIII wieku dwór trafił również w ręce Habsburgów. W 1789 roku w obiekcie tym na krótko zamieszkały elżbietanki, które straciły swój klasztor podczas wielkiego pożaru, który nawiedził Cieszyn.
Wielokrotne przebudowy, w tym ostatnia z 1909 roku zrealizowana przez rodzinę Stonawskich, znacząco zatarły pierwotny charakter budowli, której obecnie nadano formę dwukondygnacyjnej wieży z przylegającym piętrowym budynkiem. Dzisiaj dwór jest w rękach prywatnych. Przed nim, na skrzyżowaniu ulic Stefana Żeromskiego i Władysława Reymonta, znajduje się figura św. Jana Nepomucena, datowana na 1729 rok.
- Willa przy ul. Błogockiej 19 (tzw. willa rodziny von König)
Obiekt ten został zbudowany w 1905 roku według projektu Franza Burkerta. Po zakończeniu II wojny światowej, państwo przejęło budynek, który od lat 50. XX wieku pełnił funkcję internatu. Obecnie mieści się tu Katolicka Szkoła Podstawowa, zarządzana przez Stowarzyszenie „Dziedzictwo św. Jana Sarkandra” w Cieszynie.
Te pełne historii miejsca doskonale odzwierciedlają bogate dziedzictwo kulturowe regionu, przyciągając miłośników historii i architektury.
Przyroda
Na terenie historycznych Błogocic znajdują się dwa szczególne rezerwaty przyrody, które przyciągają miłośników natury oraz turystów. Pierwszym z nich jest Rezerwat przyrody Lasek Miejski nad Olzą, a drugim Rezerwat przyrody Lasek Miejski nad Puńcówką. Oprócz tych rezerwatów, na obszarze występują dodatkowe tereny chronione oraz obiekty rekreacyjne.
Jednym z takich miejsc jest Park pod Wałką, który kusi odwiedzających coraz większą liczbą atrakcji. W parku można skorzystać z ścieżki zdrowia, placu zabaw oraz kempingu Olza. Znajduje się tu również przystań kajakowa ulokowana na tzw. kanale ulgi, czyli w lewym korycie Młynówki. Wśród flory wyróżniają się dęby czerwone, które pochodzą z Ameryki Północnej.
Kolejnym interesującym punktem na mapie przyrodniczej Błogocic jest zespół przyrodniczo-krajobrazowy Lasek Miejski. Utworzony w 2002 roku, zajmuje powierzchnię ponad 4 ha i rozciąga się na malowniczej skarpie nad rzeką Olzą. Obszar ten porastają zbiorowiska leśne, w tym podgórski las brzostowo-jesionowy, grąd subkontynentalny z ciepłolubnym podzespołem oraz fragmenty lasów charakteryzujących się łęgami. Co więcej, ten zespół przyrodniczo-krajobrazowy łączy dwa wymienione wcześniej rezerwaty, a dodatkowo obejmuje fragment miejsca o nazwie Velke Doly, które znajduje się w granicach Trzyńca oraz Czeskiego Cieszyna, w Republice Czeskiej.
Turystyka
W Błogocicach, malowniczo położonych w rejonie Cieszyna, można odkryć wiele atrakcji turystycznych, które zachęcają do aktywnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. Trasy spacerowe i rowerowe to doskonała okazja do obcowania z pięknem natury.
Wśród tras spacerowych wyróżniają się:
- trasa spacerowa rezerwatów, która prowadzi przez piękne tereny, a jej szczegółowy przebieg można zobaczyć na mapie,
- trasa spacerowa osiedlowa, idealna do relaksujących spacerów w otoczeniu domów i zieleni.
Oprócz ścieżek pieszych, Błogocice oferują również szereg tras rowerowych, w tym:
- Międzynarodowy Szlak Rowerowy Greenways Kraków – Morawy – Wiedeń,
- Główny Karpacki Szlak Rowerowy,
- czerwoną trasę rowerową nr 24, znaną jako Pętla rowerowa Euroregionu Śląsk Cieszyński.
Dzięki tym trasom, zarówno miłośnicy pieszych wędrówek, jak i entuzjaści jazdy na rowerze znajdą coś dla siebie, co sprawi, że pobyt w Błogocicach będzie niezapomnianym doświadczeniem.
Komunikacja
Komunikacja w Błogocicach jest dobrze rozwinięta i zapewnia komfortowy dojazd do różnych miejsc. Trasa autobusowa obsługiwana przez ZGK Cieszyn Sp. z o.o. jest nieprzerwana, co umożliwia podróżnym łatwe poruszanie się po okolicy. Przebiegają tutaj autobusy PKS Cieszyn Sp. z o.o. w relacji: Cieszyn – Leszna Podlesie oraz Cieszyn – Cisownica Pod Tułem.
Dodatkowo, prywatny przewoźnik TRANSBUS oferuje linie kursujące na trasie Cieszyn – Leszna Podlesie. W obrębie Błogocic znajduje się kilka przystanków, które są kluczowe dla mieszkańców oraz turystów. Do najważniejszych z nich należą: ul. Żeromskiego/Las, Błogocice oraz al. Łyska/Las, gdzie zatrzymują się autobusy ZGK oraz PKS i TRANSBUS.
Co ciekawe, w okresie letnich wakacji, od lipca do sierpnia, funkcjonuje również przystanek słupkowy zlokalizowany w pobliżu Kąpieliska Miejskiego, który jest obowiązkowy tylko dla ZGK Cieszyn Sp. z o.o. Na końcu trasy znajduje się przystanek al. Łyska/Basen, dający dodatkowe możliwości podróżowania.
Przypisy
- WPIS DO REJESTRU ZABYTKÓW (A/932/2022) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 26.02.2022 r.]
- Marcin Żerański: Cieszyn i Czeski Cieszyn – śladem tramwaju. Cieszyn: Pracownia na Pastwiskach, 2011, s. 118. ISBN 978-83-933109-0-6.
- Marcin Żerański: Cieszyn i Czeski Cieszyn – śladem tramwaju. Cieszyn: Pracownia na Pastwiskach, 2011, s. 117. ISBN 978-83-933109-0-6.
- UM w Cieszynie: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna. [w:] www.um.cieszyn.bip-gov.info.pl [online]. 06.10.2008 r. [dostęp 07.12.2010 r.]
- A. Dorda: Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe w Cieszynie. [dostęp 23.08.2013 r.] (pol.).
- S. Kawęcki: Opis trasy spacerowej rezerwatów. [dostęp 23.08.2013 r.] (pol.).
- S. Kawęcki: Opis trasy spacerowej osiedlowej. [dostęp 23.08.2013 r.] (pol.).
- Idzi Panic: Śląsk Cieszyński w średniowieczu (do 1528). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2010, s. 313. ISBN 978-83-926929-3-5.
- Mieczysława M. Chmielewska Mieczysława M., Dokument herbowy Andreasa Wildau von Lindenwiese z 1661 r., „Familia Silesiae”, 1, Wrocław 1997, s. 41-47, ISBN 83-88204-00-9 (pol.).
- Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der wyników Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien. Wien: 1906. (niem.). Brak numerów stron w książce
- a b Ludwig Patryn (ed): Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien. Troppau: 1912. (niem.). Brak numerów stron w książce
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Gułdowy | Kalembice | Krasna (Cieszyn) | Marklowice (Cieszyn) | Pastwiska (Cieszyn) | Bobrek (Cieszyn) | Boguszowice (Cieszyn) | MnisztwoOceń: Błogocice (Cieszyn)