Moritz Fasal, urodzony 10 stycznia 1841 roku w Cieszynie, był prominentnym przedstawicielem żydowskiego handlu tej epoki. Swoje życie zakończył 4 lutego 1919 roku, również w Cieszynie, gdzie pozostawił trwały ślad jako znany przedsiębiorca oraz producent alkoholi, a także cesarsko-królewski dostawca dworu.
Był potomkiem społeczności tzw. tolerowanych Żydów, którzy osiedlili się na Śląsku Cieszyńskim już w 1752 roku. Na polecenie cesarza Józefa II, musieli przyjąć niemieckie nazwiska, co miało miejsce również w rodzinie przodka Moritza, Salomona Löbla z Kocobędza, który przyjął nazwisko Fasal. Natan, ojciec Moritza, zmarł w 1877 roku i prowadził handel jako kupiec.
Moritz rozpoczął swoją przygodę z handlem jako pomocnik swojego krewniaka, Józefa, kupca z cieszyńskiego przedmieścia Kamieniec, zamieszkującego w dzielnicy Saska Kępa pod numerem 56. W 1868 roku, mając na względzie rozwój swojej kariery, założył własną firmę zajmującą się produkcją likierów oraz wódek. Nieco później, przed 1874 rokiem, ustanowił nową, większą fabrykę na likiery i stał się właścicielem wspomnianego domu na Saskiej Kępie 56, a także prowadził sklep firmowy, gospody oraz niewielki sklepik z papierosami i prasą.
W 1875 roku firma Fasala została ujęta w księgach handlowych sądu okręgowego w Cieszynie. Z biegiem lat rozwijał swoją działalność, a produkcja alkoholi jego marki została wielokrotnie wyróżniona na prestiżowych wystawach, m.in. na II Śląskiej Wystawie Przemysłowej i Rolniczej w 1880 roku oraz na międzynarodowej wystawie poświęconej higienie w Brukseli w 1892 roku.
Pod koniec lat 80. XIX wieku, Fasal zmienił profil produkcji, rezygnując z rosolisów na rzecz likierów ziołowych, wody sodowej oraz soków i syropów owocowych. W 1886 roku jego firma posiadała już składy w takich miastach jak Wiedeń, Opawa i Karniow. Od 1894 roku Moritz miał prawo umieszczać na swoich produktach cesarskiego orła, co było dowodem na uznanie jego osiągnięć. W 1903 roku został wyróżniony tytułem cesarsko-królewskiego dostawcy dworu, co choć nie oznaczało bezpośrednich dostaw dla cesarza, było znaczącym prestiżowym tytułem.
Swoją działalność społeczną Fasal rozpoczął jako radny Cieszyna w latach 1879–1913, a do 1917 roku pełnił funkcję przewodniczącego Towarzystwa Krajcarowego, które wspierało najuboższych uczniów. Szczególne zasługi ma w pomocy dzieciom – stworzył instytucję rozdającą darmową zupę oraz rocznie fundował około 400 par butów dla potrzebujących dzieci. Dodatkowo wspierał finansowo budowę kościoła katolickiego w Dąbrowie.
Jako członek Czytelni Niemieckiej w Cieszynie oraz Związku Weteranów Wojennych, miał znaczący wpływ na życie społeczne. Pełnił funkcję cenzora w Komunalnej Kasie Oszczędności, był członkiem zarządu Kasy Oszczędności Towarzystwa Rzemieślniczego, współzałożył stowarzyszenie Talmud-Thora, a także był skarbnikiem koła Czerwonego Krzyża. Prestiżową nagrodę, Złoty Krzyż Zasługi Cywilnej z Koroną, otrzymał od cesarza Franciszka Józefa I.
Żona Moritza, Fanny, również angażowała się w działalność charytatywną. Z ich związku pochodziło siedmioro dzieci: Adolf, Olga, Gabriela, Leon, Oskar, Aurelia i Sydonia. Moritz Fasal zmarł 4 lutego 1919 roku w Cieszynie, a jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się obok żony na Nowym Cmentarzu Żydowskim tej miejscowości.
Przypisy
- Keith Kaye: Moritz Fasal. [dostęp 07.12.2008 r.]
- a b c Janusz Spyra: Fabryka likierów i wody sodowej Maurycego Fasala w Cieszynie. [dostęp 07.12.2008 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Brunon Konczakowski | Zbigniew Juroszek | Adam Mokrysz | Jerzy Starak | Tadeusz DordaOceń: Moritz Fasal